Donovan Wylie , z serii British Watchtowers
W hrabstwie Armagh, niewielkim regionie na granicy Irlandii Północnej i Republiki Irlandii, życie z rąk IRA straciło tak wielu brytyjskich żołnierzy, że jeden z ministrów określił hrabstwo mianem bandyckiego kraju. W odpowiedzi armia zbudowała posterunki na dwunastu wzgórzach, co umożliwiło prowadzenie obserwacji z bezpiecznej odległości. W ciągu zaledwie kilku miesięcy południe Armagh stało się jednym z najbardziej zmilitaryzowanych regionów w Europie Zachodniej w połowie lat 80. Po wybudowaniu posterunków liczba zabójstw spadla, ale wzrosło napięcie między wojskiem a mieszkańcami, głównie katolickimi republikanami. Brytyjscy żołnierze mówili o wieżach obserwacyjnych jako o pozycjach czysto obronnych, natomiast ci, którzy mieszkali w ich cieniu, uważali je ingerencję i formę ataku. Wyrafinowana technologia, którą naszpikowane były posterunki, pozwalała żołnierzom podsłuchiwać podejrzane osoby, a nawet, jak głosiła plotka, podejrzeć i podsłuchać, co jedzono i o czym rozmawiano przy śniadaniu w odlegle położonych domach.
Urodzony w Belfaście fotograf i filmowiec Donovan Wylie sfotografował strażnice i posterunki obserwacyjne, które teraz wydają się jednymi z wymowniejszych symboli konfliktu, nim zostały ostatecznie rozebrane (w zamian za rozbrojenie się IRA). Seria British Watchtowers (Brytyjskie Strażnice) jest naturalną kontynuacją pokazanego w 2004 roku projektu The Maze (Labirynt), opowiadającego o niesławnym więzieniu w Belfaście, w którym przetrzymywano zarówno więźniów katolickich, jak i protestantów. Wylie fotografował to miejsce systematycznie, aż do jego zamknięcia w roku 2003.
Zdjęcia strażnic w South Armagh zostały zrobione z wojskowego helikoptera. Umożliwiło to Wyliemu uchwycenie wież z perspektywy często wyższej, niż ich 15 metrów wysokości, dzięki czemu mamy wyobrażenie tego, jakie możliwości obserwacyjne miały stacjonujący w nich jednostki i, co ważniejsze, widzimy wieże w ich zewnętrznym kontekście. Wylie łączy zdjęcia w dyptyki i tryptyki, a strażnice to tak naturalny i niewymuszony element tych kadrów, że mamy czasem problem z ich odnalezieniem. A jednak każda z fotografii wskazuje na złowieszczą obecność strażnic, wyłaniających się wśród malowniczego skalistego krajobrazu. Jak wiele dostaw broni i zaopatrzenia przewieziono po tych terenach, ilu bojowników uciekało w przeciwnym kierunku? W tym sielskim krajobrazie konflikt przerodził się w bezwzględną wojnę. Jedynymi świadkami wydarzeń pozostaną same wzgórza. Jak w Kill House Stewarta - reszty możemy się tylko domyślać. (...)
13 lutego 2007 uroczyście zlikwidowano ostatni z posterunków obserwacyjnych w Armagh: ten sponad posterunku policji i wojska w miasteczku Crossmaglen. Teraz wszystkie strażnice już zniknęły (dobrze więc, że powstały zdjęcia Wyliego), ale granica między Północą a Południem pozostaje. Obecność wojsk brytyjskich w tym rejonie jest stopniowo redukowana; w 1972 roku, podczas apogeum konfliktu północnoirlandzkiego stacjonowało tam 27 000 żołnierzy; obecnie ta liczba spadla do 7700. Z końcem lipca będzie ich tam mniej niż 5000. Wygląda na to, że wojny w końcu się kończą i można znaleźć pokojowe rozwiązanie. Przynajmniej na to wygląda.
[Fragmenty eseju autorstwa kuratora wystawy, Marka Powera. Całość dostępna w Katalogu Festiwalu.]
Donovan Wylie
[ur. 1971, Belfast]. Opuszczając szkołę w wieku szesnastu lat rozpoczął swoją podróż nie tylko po Irlandii, ale i po fotografii. Ta i kolejna, którą odbył, zaowocowały dwoma albumami: 32 counties (1989) i The Dispossessed (1990). W 1992 roku został kandydatem do Magnum Photos, zaś w 1997 roku, pełnoprawnym członkiem agencji. Jednym z ostatnio przygotowanych projektów jest The Maze (2004), który powstał jako rezultat kilkukrotnych wizyt Wylie'go w więzieniu Maze w Północnej Irlandii. Wykonane przez niego fotografie są zapisem spojrzenia i odczuwania tej przestrzeni przez autora.
Donovan Wylie [b.1971, Belfast]. Wylie attended finnishing school until his sixteeth year, when he began his travels to Ireland in attempts to pursue a career in photography. He comprised his travels into two albums in which his expereiences form over 2 dozen countries were collaborated together into two works entitled 32 counties (1989) and The Dispossessed (1990). He was a candidate of Magnum Photos in 1992 as well as a full member of the agency in1997. one of his latest projects called The Maze (2004), was the result of his repeated visits to Maze Prison in Northern Ireland. Those photos are his encounters with not only his emotions of the space involved, but also of his gaze.
Wernisaż/Vernissage: Sobota/Saturday 5.05.2007, 17:00 / 5 p.m.
Miejsce/Place: Fabryka Schindlera , ul. Lipowa 4
Czynne/open: 5-31.05.2007 PN-PT/MON-FRI: 15.00-19.00,
SB-ND/SAT-SUN: 13.00-19.00
część wystawy / part of : TEATRY WOJNY / THEATRES OF WAR
Kurator/ curator: Mark Power
(wystawy indywidualne/ individual exhibitions):
GEERT VAN KESTEREN - Why Mister, Why?
CHRISTOPHER STEWART - Kill House
LISA BARNARD - Care Packages I & II
LUC DELAHAYE
DONOVAN WYLIE - British Watchtowers
